“Nhớ ai như nhớ thuốc lào, đã chôn điếu
xuống lại đào điếu lên” câu ca từ lâu đã trở nên quen thuộc của người dân
xã Quảng lĩnh (Quảng Xương, Thanh Hóa). Bởi bao đời nay, nơi đây đã gắn liền
với cây thuốc này, làm nên thương hiệu "Thuốc lào Quảng Lĩnh" nổi tiếng.
Tôi biết đến xã Quảng Lĩnh cũng từ
thói quen hút thuốc lào của bố và anh tôi. Được ông mách nước, hiện chỉ có thuốc
lào Quảng Lĩnh là hút ngon và sảng khoái nhất. Tôi tất tả vượt quãng đường gần
30 cây số dưới tiết trời rét buốt để tìm hiểu xã “thuốc lào”. Nói không phải
ngoa, ngay đầu xã Quảng Lĩnh, dọc hai bên bờ đê thấy bạt ngàn cây thuốc.
Có hàng trăm người dưới ruộng, xe đạp, xe máy đi làm đồng chất đầy đường đê. Tiếng
cười đùa, chào hỏi cộng tiếng “cộp cộp” của cuốc, xẻng rộn ràng cả thôn.
Người dân nơi đây cho hay, giờ là đang trong thời kỳ xả phân cho cây nên xuống
đồng đông lắm. Có cả những đứa trẻ mới chỉ học cấp 1 cũng theo mẹ ra đồng. Ngay
đến các cô giáo mầm non của xã cũng tranh thủ những ngày nghỉ ra làm việc cùng
gia đình. Những nụ cười hóm hỉnh xua tan đi những giọt mồ hôi mệt mỏi. Nhọc nhằn
Nghe tôi hỏi chuyện, anh Đỗ Văn Nhẫn đang chăm sóc cây thuốc lào, tươi cười
đáp: “Hôm nay đẹp trời, mọi người hết thảy đều ra đồng, đàn ông ai ai cũng mang
theo “vật quý” của mình là cái điếu cày, túi thuốc”. Vui vẻ là vậy, nhưng khi kể
về quá trình từ cái cây con cho tới nhúm thuốc lào vo viên ta hút thì thật vất
vả, nhọc nhằn. Anh Trần Xuân Tâm, công an xã Quảng Lĩnh chia sẻ: “Cây thuốc lào
trồng vất vả, nhiều công lắm. Từ lúc trồng là vào đầu tháng 9 năm này cho
tới tháng 4 năm sau, không ngày nào là không ra đồng, có ngày sáng ra, chiều lại
phải ra, chỉ cần lơ là để cây bị nấm là coi như hỏng.” Kể ra, cây thuốc
lào trồng phải mất nhiều công sức. Chỉ sơ sơ, riêng công chăm bón cũng phải cẩn
trọng, vì nó quyết định việc thuốc ngon hay dở. Quảng Lĩnh có cách trồng và
chăm sóc khác với nhiều vùng, chính vì vậy thuốc lào ở đây được nhiều người ưa
chuộng. Đất vùng này nhiễm phèn nhiều, trồng lúa thì khó chứ còn trồng cây thuốc
lào lại rất tốt. Người dân bắt đầu gieo hạt từ đầu tháng 9 âm lịch, để tránh sương
muối, mỗi luống được che đậy rất cẩn thận. Sau một thời gian, khi cây đã có từ
2 - 3 lá thì bắt đầu quá trình giâm. Điều này sẽ làm cây phát triển tốt hơn,
không héo.
Khoảng 20 ngày sau thì bắt đầu cày đất,
vun luống, bón phân, trồng. Khi cây cao khoảng 15 cm phải tưới nước liên tục 2
lần sáng chiều, bón thoáng đạm. Nếu gặp sâu thì phun, nhưng chỉ sợ bị nấm, bệnh
này lây lan nhanh, cho đến giờ vẫn bó tay, chưa có thuốc đặc trị. Cách duy nhất
là ngay khi thấy cây có biểu hiện bị nấm là lập tức nhổ bỏ liền để tránh lây
lan. Anh Tâm kể: “Có năm bị nhiều, có 200 cây thì phải bỏ gần 50, mất mát
không biết bao nhiêu mà kể”. Sự khác biệt trong cách chăm sóc cây vùng
này được truyền lại từ đời này qua đời khác, ở chỗ, khi cây đủ 15 cm
thì bấm ngọn cái để 3 nhánh con có dưỡng chất phát triển. 3 nhánh này sẽ cho tới
15 lá/nhánh, năng suất cao gấp nhiều lần so với khi không bẻ. Thời điểm đầu tết
này là lúc xả đất, chăm nhánh 3, để cây phát triển cho năng suất cao nhất. Cũng
từ giai đoạn này trở đi, người dân phải thường xuyên ra quan sát cây để kịp thời
ngăn chặn sâu bệnh, tưới nước đều đặn. Đến khi cây cao gần 1 m2 thì bấm hoa cho
dừng lại để thu hoạch. Trung bình, mỗi cây cho từ 45 - 50 lá, 1 sào cho từ
40 - 50 kg thuốc khô. Cả xã ăn Tết “hai” Anh Tâm mỉm cười:
“Người dân Quảng Lĩnh đón cái Tết thứ hai là khi cây thuốc lào sau
khi thu hoạch, đang trong giai đoạn chế biến”. Vào mùa chế biến, nhất
là công đoạn thái thuốc, nhà nào nhà nấy vui như trẩy hội.
Ngoại trừ con cháu đi học, đi làm xa, còn không tất cả nội, ngoại,
anh chị em kéo về phụ gia đình. Những ngày đó, thôn xóm huyên náo cả
lên, người này qua nhà người kia giúp, đông đến vài chục. Chế biến thành
thuốc lào cũng lắm công phu. Lá đem về cuộn thành từng cuộn, rồi ủ từ
3 - 4 ngày cho đến khi vàng và thơm thuốc (lấy hương) trước khi thái. Thái
thuốc lào cần rất nhiều kỹ thuật, chưa tính đến việc lựa chọn dao lưỡi phải nhỏ,
đủ độ sắc, thì bánh thuốc mới đẹp nên không phải người nào cũng biết. Hồi trước
thái bằng tay, ngồi cả ngày chỉ được gần 60 kg thuốc, tay chân rã rời, mỏi nhừ,
đàn ông trong nhà mới chịu nổi, chứ đàn bà thì chỉ thái được chừng 20 kg là
"chào thua". Mấy năm gần đây, ít người dân có máy thái, nên hiệu quả
cũng tăng lên từ 2 - 3 lần. Tục lệ ở đây là: Sau khi thái lá thuốc xong, tức
là khi chiều muộn, chủ nhà phải mổ gà, mở bia để đãi những người đến phụ,
chứ không lấy tiền công. Chính vì vậy, đến Quảng Lĩnh vào những mùa này như thấy
Tết vậy. Cái Tết thứ hai sẽ kéo dài cho tới khi thuốc lào được
bán hết. Mỗi vụ lái buôn đều vào tận nơi chở thuốc đi. Được cái, chi phí cho
cây thuốc lào không đáng kể, khi hết mùa lại có thể trồng lúa, lợi cả đôi đường.
Vui nhất là năm nào cao giá, y như rằng cả thôn mở tiệc ăn mừng, bà con phấn khởi.
Xã Quảng Lĩnh có 15
thôn, ngoại trừ 1 thôn do trước kia làm chiếu, còn lại cả 14
thôn đều gắn bó với cây thuốc lào. Với gần 1.600 hộ gắn
bó với cây thuốc, diện tích gần 33 ha, nhà ít thì trồng 1.000 cây, nhiều
thì tới 6.000 cây, hiện xã được coi là nơi trồng thuốc lào lớn nhất tỉnh. Ông
Lê Văn Tiêu, năm nay đã 64 tuổi, vừa rít điếu thuốc lào, ông vừa kể: “Hầu
như ở đây ai cũng trồng. Không biết từ bao giờ mà bà con gắn bó với loài cây
này. Chỉ biết, kinh nghiệm cứ thế truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác, tiếp nối
cho đến bây giờ”.... Đọc thêm tại: http://thuoclaothanhhoa36.blogspot.com/
Nguôn: thuoclaothanhhoa36.blogsport.com
0 nhận xét :
Đăng nhận xét